Dodatkowe środki w wysokości 10 miliardów złotych, popularnie zwane „kroplówką”, mają wspomóc budżety jednostek samorządu terytorialnego (JST) jeszcze w 2024 roku. Minister finansów Andrzej Domański ogłosił szczegóły podziału funduszy, które trafią do gmin, powiatów i województw. Środki te mają na celu zapewnienie JST możliwości realizacji kluczowych projektów rozwojowych oraz poprawę sytuacji finansowej jednostek o niższych dochodach. Przyjrzyjmy się, jak zaplanowano podział kroplówki dla JST i jakie będzie ona miała znaczenie dla samorządów.
Jak przebiega podział kroplówki dla JST?
Podział kroplówki dla JST opiera się na dwóch głównych zasadach. Pierwsza i największa część funduszu, czyli 8,2 miliarda złotych, ma zostać przekazana JST proporcjonalnie do ich udziału w dochodach z podatku PIT w 2024 roku. Zasada ta dotyczy wszystkich poziomów samorządów – od gmin, przez powiaty, po województwa. Pod uwagę przy podziale brane są również korekty dochodów PIT z 2022 roku, co ma na celu dostosowanie wielkości środków do bieżącej sytuacji finansowej JST.
Druga część, obejmująca pozostałe 1,8 miliarda złotych, zostanie przeznaczona na wsparcie samorządów o najmniejszych dochodach. W tej kategorii uwzględniono minimalne kwoty, które przysługują JST, co pozwoli nawet mniejszym jednostkom na skorzystanie z przyznanych środków. Na przykład, gminy z populacją poniżej 5 tysięcy mieszkańców otrzymają minimum 1 milion złotych, a te o populacji do 10 tysięcy – minimum 1,5 miliona złotych. Dla powiatów i województw kwoty te są odpowiednio wyższe, co ma zapewnić adekwatne wsparcie w kontekście liczby mieszkańców i skali działalności danej jednostki.
Znaczenie wsparcia dla mniejszych samorządów
Finansowanie z kroplówki ma kluczowe znaczenie zwłaszcza dla mniejszych, mniej zasobnych gmin, które często dysponują ograniczonymi funduszami na realizację projektów infrastrukturalnych i socjalnych. Zapewnienie minimalnych kwot pozwala im na realizację takich zadań, jak modernizacja dróg, remonty placówek edukacyjnych czy rozwój lokalnych usług.
Dodatkowe środki mogą także pomóc samorządom w poprawie jakości życia mieszkańców i zwiększeniu lokalnej atrakcyjności inwestycyjnej. W przypadku województw i powiatów, gdzie potrzeby finansowe są większe, wsparcie to umożliwi kontynuację szeroko zakrojonych projektów regionalnych, które mogą przyciągać inwestycje i tworzyć nowe miejsca pracy.
Dlaczego proporcjonalność i minimalne kwoty są kluczowe?
Proporcjonalny podział kroplówki dla JST na podstawie wpływów z PIT pozwala na sprawiedliwy rozdział funduszy, który odpowiada realnym potrzebom i zdolnościom podatkowym poszczególnych jednostek. Jednak bez minimalnych kwot wsparcia, mniej zasobne gminy mogłyby pozostać niedofinansowane. Dlatego też przyjęcie zasad podziału z uwzględnieniem zarówno wielkości jednostek, jak i ich możliwości podatkowych, ma na celu wyrównanie szans rozwojowych w skali kraju.
Perspektywy rozwojowe dla samorządów w 2024 roku
Dodatkowe środki, które JST otrzymają już w najbliższych tygodniach, wprowadzą nowy impuls do realizacji planów inwestycyjnych. Jest to szczególnie istotne w obliczu ograniczeń budżetowych i rosnących kosztów utrzymania infrastruktury i usług publicznych. Wsparcie finansowe może przynieść korzyści długofalowe, w tym wzmocnienie bazy podatkowej samorządów poprzez rozwój lokalny, który przełoży się na wzrost dochodów z PIT, a także zwiększenie zatrudnienia w regionach.
Dzięki tym środkom JST będą miały możliwość zwiększenia nakładów na edukację, transport publiczny, ochronę zdrowia czy kulturę, co może przyczynić się do podniesienia jakości życia mieszkańców i zniwelowania nierówności rozwojowych w skali kraju. Chcesz wiedzieć więcej na temat ważnych zagadnień polityki samorządowej? Już dziś odwiedź stronę Unii Metropolii Polskich – organizacji zrzeszającej 12 największych miast naszego kraju.